The Baltic Way - Jan de Haan

Commissioned by Palangos Orkestras for the Premier Section of the European Youth Brass Band Championships 2020 - Palanga, Lithuania

Dedicated to Remigius Vilys

The Baltic Way—also known as The Baltic Chain—was a demonstration staged in the Baltic states by its inhabitants in 1989 in a call for independence from the Soviet Union. On August 23, 1989, approximately two million participants linked hands from Vilnius through Riga to Tallinn, forming a human chain some six hundred kilometres long. It became the longest human chain ever createdand turned out to be the final overture to much sought-after independence. This historic event became the source of inspiration for this composition.

The introduction of the first movement, ‘Struggle for Independence’, is based on a nocturne for piano by the renowned Lithuanian composer and painter Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (1875-1911), thematic material from which has been incorporated throughout the whole composition. The melancholic beginning is followed by a powerful theme that reflects the resolve of the Baltic people. The sudden aggressive, dissonant chords, and a dominant and—in rhythmic terms—contrary bass drum announce that the resistance is not going smoothly. Just for a moment, we hear the anthem of the Soviet Union in the lower brass, but this is relentlessly pushed to the background by the rest of the band playing the Lithuanian national anthem, ‘Tautiška giesmė’ (Lithuania, our homeland). The second movement, ‘Decades of Suffering’, echoes life under the yoke of the Soviet Union. In the pursuit of independence, a peaceful protest is planned in which a human chain is formed across the Baltic states of Lithuania, Latvia and Estonia. This ‘Chain of Freedom’ is depicted in the final movement of the work.

The Baltic Way (de Baltische Weg) was een demonstratie van de bevolking van de Baltische staten die in 1989 plaatsvond als een roep om onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie. Deze historische gebeurtenis vormde de inspiratiebron voor deze compositie. Van Vilnius via Riga naar Tallinn werd een zeshonderd kilometer lange keten van naar schatting twee miljoen mensen gevormd. Op 23 augustus 1989 gaven al die mensen elkaar de hand en werd De Baltische Weg de langste menselijke keten ooit. Het bleek de uiteindelijke opmaat tot de zo gewenste onafhankelijkheid.

De inleiding van het eerste deel, ‘Struggle for Independence’, is gebaseerd op een nocturne voor piano van de vooraanstaande Litouwse componist en kunstschilder Mikalojus Konstantinas Čiurlionis (1875-1911). Het thematische materiaal van deze nocturne is door de hele compositie heen verwerkt. Na het melancholische begin volgt een krachtig thema, waarmee de strijdbaarheid van de Baltische bevolking wordt uitgebeeld. De plotselinge agressieve dissonante akkoorden en een dominante en – ritmisch gezien – tegendraadse grote trom laten horen dat het verzet niet eenvoudig verloopt. Even klinkt het begin van het volkslied van de Sovjet-Unie in het lage koper, maar dat wordt door de rest van de band onverbiddelijk naar de achtergrond verwezen door het Litouwse nationale volkslied ‘Tautiška giesmė’ (Litouwen, ons vaderland). In deel twee, ‘Decades of Suffering’, wordt het leven onder het juk van de Sovjet-Unie verklankt. In het streven naar onafhankelijkheid worden plannen gemaakt om als vreedzaam protest tegen de onderdrukking een menselijke keten te vormen over de wegen van de Baltische staten Litouwen, Letland en Estland. Deze ‘Chain of Freedom’ wordt in het laatste deel van het werk muzikaal weergegeven.