Barbaar met een roemloos einde.

Door Ruurd Walinga in het Friesdagblad van 22 januari 2011

Circa negenhonderd amateurmuzikanten in de Zuidwesthoek spelen op zaterdag
5 februari verdeeld over drie locaties het stuk Pierius Magnus. De compositie is van de hand van Jan van de Haan uit Oranjewoud.

Grutte Pier. Volksheld. Beroemd vanwege zijn uitspraak 'bûter, brea en griene tsiis, wa dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries’. Maar ondertussen het was een barbaar, een wrede barbaar, zegt Jan de Haan (59) die zich begin 2010 ging verdiepen in het leven Pier Gerlofs Donia (1480- 1520). Begin vorig jaar kreeg hij van de federatie van muziekverenigingen in Súdwest-Fryslân de opdracht een muziekstuk te schrijven als welkomstserenade aan de nieuwe fusiegemeente. ,,Der giet wolris mear tiid oer in opdracht hinne”, merkt hij op.
Grutte Pier is een van de meest tot de verbeelding sprekende historische figuren in de Zuidwesthoek, aldus De Haan. Zijn leven biedt volop inspiratie voor een boeiende compositie. ,,It wie in tankber ûnderwerp. It ynspirearde my enoarm. It skriuwen gie ek hurd. Ik koe my hjir hielendal yn útlibje.” Terwijl hij in zijn werkkamer thuis vertelt over het stuk moet hij wel kwijt dat het wel een beetje vreemd is dat deze Friese vrijheidsstrijder op een voetstuk wordt geplaatst. ,,As je je ferdjipje yn syn libben, dan wie it gjin bêsten. Hy hat raar húsholden.”
Het stuk heet Pierius Magnus, omdat Grutte Pier internationaal niet lekker bekt, legt De Haan uit. Een orkest van de Japanse universiteit Nagoya brengt het werk volgende maand op cd uit. De compositie duurt 9 minuten en 10 seconden en bestaat uit zes in elkaar overgaande delen. In het eerste deel wordt het karakter van Grutte Pier neergezet: weerbarstig. Vervolgens is een marcherend leger te horen. Dit verwijst naar de Arumer Zwarte Hoop, het huurleger van de Kimswerder boerenzoon wiens boerderij door een Saksisch huurlingenleger in opdracht van de Hollandse graven in 1515 in brand werd gestoken. Het derde deel is een rustig deel met daarin elementen uit het Frysk Folksliet. Het vierde deel, dat genoemd is naar een van de bijnamen van Grutte Pier: Het kruis der Hollanders, is uitermate agressief. Iets vriendelijker is deel vijf met de titel ‘Bûter, brea en griene tsiis’, terwijl het slot 'Naar mijn Heer toe’ bijna in een koraalzetting eindigt. ,,Eins giet it stik as in nachtkers út. En sa wie it ek mei it libben fan Grutte Pier.”
Pierius Magnus is een herkenbare Jan de Haan-compositie. ,,Sa’t Mozart te herkennen is oan syn styl, haw ik dat ek. Mar ik wol my sels net herhelje.
Soe ik dat wol dwaan, soe ik net nije eleminten betinke kinne, dan soe ik minder skriuwe moatte.” Sinds De Haan zijn zaak, uitgeverij De Haske, drie jaar geleden heeft verkocht, is hij full time bezig met zijn grote passie; componeren. In 2008 schreef hij een verplicht werk voor de Nederlandse Brassband Kampioenschappen (Flashback) en in 2009 het verplichte stuk voor de Open Vlaamse Brassband Kampioenschappen (Triumphal Brass), het stuk Zodiac voor Kunstfactor en voor het eerst een stuk voor harmonie en koor Le Lion de Belfort voor de Franse stad Belfort. Afgelopen jaar schreef hij naast Pierius Magnus ook een openingswerk dat dit jaar te horen zal zijn bij de uitreiking van de Geuzenpenning te Vlaardingen. Voor de komende jaren staan weer enkele composities op de rol voor grote nationale en internationale concoursen.

Alle 31 muziekverenigingen uit de vijf fusiegemeenten doen mee met de gezamenlijke uitvoering van Pierius Magnus verdeeld over de sporthallen van Makkum, Workum en Sneek. Aanvang: 20.00 uur.

Gepubliceerd: zaterdag 22 januari 2011